Jamajka

HISTORIA

Rdzennymi mieszkańcami Jamajki byli Arawakowie (inaczej Tainosi) pochodzący z Ameryki Południowej, którzy przybyli na wyspę 2500 lat temu. Nazwali ją Xaymaca. 5 maja 1494 roku "ziemię drewna i wody" nawiedził Krzysztof Kolumb, błędnie myśląc, że odnajdzie tu złoto. 15 lat po nim dotarli koloniści. Hiszpanie byli bardzo okrutni dla Arawaków, którzy musieli opuścić swoje ukochane tereny. W roku 1655 wyspę dla odmiany podbili Anglicy, wypierając z niej poprzednich najeźdźców. Ci uwolnili swoich niewolników i zbiegli na Kubę. Potomkowie wyzwolonych zwani Maroons w wyniku wojen w latach 1739-40 zyskali na własność ziemię i prawa wolnych ludzi. Przybysze z Półwyspu Iberyjskiego zastąpili ich uprowadzonymi z Afryki Murzynami. Ci, jak wiemy, żyli w fatalnych warunkach, co doprowadziło do licznych buntów, z których największe miały miejsce w 1760 oraz w 1831 roku (Rebelia Bożonarodzeniowa). W roku 1808 na wyspie zakazano handlu niewolnikami, w 1834 zostali wyzwoleni, a w 1838 nadano im pełnię praw. Od momentu zrywu w 1865 roku ludność zaczęła walczyć również o prawo do własnego państwa. Niepodległość wyspa zdobywała stopniowo. Początkowo (w pierwszej połowie XX wieku) uzyskała znaczną autonomię. W 1944 roku odbyły się wolne wybory do "samorządu". 6 sierpnia 1962 roku Jamajka stała się niezależnym państwemhttp://maps.google.pl/maps?hl=pl&ie=UTF8&ll=18.083...

USTRÓJ

Jamajka to monarchia konstytucyjna i członek Wspólnoty Narodów. Oficjalną, tytularną głową państwa jest królowa Elżbieta II. Na miejscu reprezentuje ją generalny gubernator. Parlament składa się, podobnie jak polski, z dwóch izb: Senatu (Izby Wyższej) i Izby Reprezentantów (Izby Niższej, odpowiednika Sejmu). Członkowie tej ostatniej wybierani są w wyborach powszechnych przez dorosłych obywateli. Kadencja trwa pięć lat. Senat składa się z 21 osób mianowanych przez generalnego gubernatora, 13 wybranych przez premiera i ośmiu według rad szefa opozycji. Głównym organem władzy wykonawczej jest Gabinet, który składa się z premiera i co najmniej 13 ministrów należących do jednej z izb parlamentu.

WOJSKO

Tak! Nawet wyspa pokojowych rastamanów posiada siły zbrojne! Nazywają się one Jamaica Defense Force , a w ich skład wchodzą: Regiment Jamajki - jeden rezerwowy i dwa regularne bataliony piechoty; prócz spełniania funkcji obronnych biorą udział w walce z kataklizmami, a niekiedy wspomagają policję (zwaną tu Jamaica Constabulary Force - JCF), Air Wing - lotnictwo, Straż Przybrzeżna (Coast Guard) - patroluje wody terytorialne; jej głównym zadaniem jest walka z przemytnikami (przede wszystkim narkotyków), prócz tego ochrania rybaków. Dodatkowo siły JDF biorą udział w budowie dróg i innych pracach na rzecz ludności.

KULTURA

Kultura Jamajki była pod głębokim wpływem społeczności, które w różnych okresach kolonizowały wyspę. Kotłują się tam tradycje o afrykańskim, europejskim, arabskim, wschodnioindyjskim, chińskim i wschodniośródziemnomorskim rodowodzie. Najmocniejsze piętno, zarówno jeśli chodzi o język,jak i obyczaje, wywarła 300-letnia okupacja brytyjska.

ŚWIĘTA

Mieszkańcy Jamajki, tradycyjnie bardzo religijni, obchodzą wiele świąt chrześcijańskich. Bożemu Narodzeniu towarzyszą zarówno nabożeństwa, całonocne modlitwy i kolędowanie, jak i ceremonie palenia świec czy koncerty. Podczas tych uroczystości odbywa się też festiwal Jonkonnu o charakterze świeckim, wymyślony przez plantatorów dla niewolników, którzy tego dnia mieli wolne. Tancerze Jonkonnu noszą kostiumy przedstawiające krowę, konia, diabła czy wojowników lub postać znaną jako Pitchy-Patchy. W Pitchy-Patchy wciela się najbardziej atletyczny członek trupy. Jego kostium wykonany jest z pasów kolorowego jaskrawego płótna oraz liści. Diabeł z kolei ma widły, a także u boku dzwonek (taki sam, jak noszą przy szyi krowy). Jego kostium jest czarny. Inny mężczyzna występuje w roli brzuchatej kobiety. Wojownik Jonkonnu nosi pokryte folią tekturowe serce, pasma korali oraz drewniany miecz pomalowany srebrną farbą. Oprócz obowiązkowej dla wszystkich tancerzy maski, wojownik posiada nakrycie głowy w kształcie stożka, z piórem lub pękami piór na czubku, ozdobione lustrami, wycinkami i starymi fotografiami prasowymi. Dziki Indianin ma podobny kostium, z tym wyjątkiem, że dzierży długą trzcinę i kuszę. Tradycyjnym daniem świątecznym jest szynka. Za czasów niewoli wędzono ją nad ogniem w dużych koszach zwanych kreng-kreng. Mięso intensywnie przyprawiano pimento. Jako składnik specjalnego świątecznego napoju wykorzystywano szczaw. Pani domu powinna również przygotować specjalny świąteczny pudding, w skład którego wchodzą m.in. owoce zanurzone (wiele tygodni przed Bożym Narodzeniem) w winie lub rumie.

PODANIA

Mieszkańcy Jamajki, aby nie rozumieli ich ciemiężyciele, komunikowali się za pomocą przysłów (typu: "Mi come here fi drink milk, mi noh come here fi count cow"). A ponieważ wielką ufność pokładali w mądrościach zawartych w przekazywanych z pokolenia na pokolenie podaniach, przedstawiamy ci mądrą historię o głupim Anansim.

Głupi Anansi myślał, że może wykiwać rybaka tak, by ten wykonał za niego pracę. - Pójdźmy łowić ryby - zaproponował. - Dobrze - powiedział rybak, który był mądry i przejrzał Anansiego. - Ja zrobię sieci, a ty pomęczysz się łowiąc za mnie ryby. - Zaraz - odrzekł Anansi. - To ja zrobię sieci, a ty pomęczysz się za mnie! Anansi wyplótł sieci, jego towarzysz udawał zaś zmęczonego. Złowili cztery ryby. Wówczas rybak rzekł: - Anansi, weź naszą dzisiejszą zdobycz. Ja wezmę jutrzejszą. Może być większa. Chciwie myśląc o jutrzejszym, obfitym połowie, Anansi odparł: - Nie, ty weź te ryby, ja wezmę te, które złapiemy jutro. Jednak następnego dnia sieci zaczęły już gnić i nie dało się w nie nic złapać. Wówczas rybak rzekł do swojego towarzysza: - Anansi, weź te przegniłe sieci na rynek. Sprzedasz je i otrzymasz dużo pieniędzy. Kiedy jednak Anansi krzyknął na rynku: "Przegniłe sieci na sprzedaż!", ludzie rzucili się na niego i pobili kijami. Anansi już nigdy nie próbował oszukać rybaka.

Źródło: "Reggae, czyli jak to sie robi na Jamajce" - laif - lipiec 2004; Emis, Stanisław Jaśkowski, Łukasz Figielski.

  Ważne informacje dla podróżnych z Polski (wg globtroter.pl):

Obywatele polscy podróżujący na Jamajkę muszą mieć wizy pobytowe. Nie istnieje pojęcie wizy tranzytowej. Koszt wizy wynosi 20 USD. Turyści mają możliwość uzyskania wizy na granicy. Wymagany okres ważności paszportu przy wjeździe wynosi sześć miesięcy. Istnieje obowiązek okazania biletu powrotnego lub do innego państwa. Nie została określona kwota pieniędzy na dzień pobytu. Turyści nie mają obowiązku meldunkowego. Wymagane jest międzynarodowe prawo jazdy (obowiązuje ruch lewostronny). Uznawane są wyłącznie ubezpieczenia firm międzynarodowych wystawione w języku angielskim. Ubezpieczenia polskich firm nie są honorowane. Turyści nie mają prawa przywozu swoich pojazdów, mogą natomiast wynajmować samochody na miejscu. Nie są wymagane i zalecane żadne szczepienia. Prywatna wizyta lekarska kosztuje ok. 30 USD, wizyta u specjalisty - 45 USD. Nie występują większe zagrożenia przestępczością. Nie ma ograniczeń w podróżowaniu po kraju. Istnieje zakaz wywozu dewiz powyżej 10 000 USD oraz zakaz przywożenia roślin, owoców i zwierząt.

Konsulat RP w Kingston
Konsul Honorowy: Irena Cousins (polski, angielski)
35 Millborough Crescent, Kingston 6, Jamaika, W.I.
tel. (0-01 876) 927-63-06 begin_of_the_skype_highlighting              (0-01 876) 927-63-06      end_of_the_skype_highlighting; fax 978-92-13
e-mail: kmrlmc@toj.com

KILKA CIEKAWOSTEK/PORAD DLA TURYSTÓW WYJEŻDŻAJĄCYCH NA JAMAJKĘ /Źródło: strona internetowa biura podróży TUI - www.tui.pl/

Energia elektryczna

Napięcie w gniazdkach wynosi 110 lub 220 wolt, radzimy zwrócić uwagę na informacje w Państwa hotelu. Konieczne są płaskie wtyczki typu amerykańskiego; łączniki pośrednie, pozwalające korzystać z wtyczek europejskich, można dostać w recepcji większości hoteli.

Klimat i ubiór

Na Jamajce panuje klimat tropikalny: temperatury wahają się między 27o i 32o C, nocami w górach jest dużo chłodniej. Jamajczycy są pogodni i z pewnością nie pruderyjni, ale także na Jamajce nie jest dobrze widziane chodzenie w bikini czy kąpielówkach po ulicach ani przebywanie na plaży bez biustonosza.

Odległości

Podawane są w milach (1 mila = 1,6 km) lub w kilometrach.

Pamiątki

Rzeźby z drewna, kawa, wyroby z wikliny, obrazy, ozdoby ze złota i markowe zegarki oraz lokalne alkohole, jak rum czy Tia Maria są typowymi pamiątkami z Jamajki.

Poczta

Opłata za przesyłki lotnicze: pocztówka 40,- JA$. Do Europy list idzie zwykle ok. 2 tygodni.

Różnica czasu

W lecie różnica między Jamajką i Europą wynosi 7 godzin, w zimie 6 godzin.

Taxi

Dopuszczone urzędowo do ruchu taksówki i minibusy mają namalowane czerwone litery “PP”. Inne pojazdy, które także kursują po wyspie, nie mają oficjalnego zezwolenia i ich pasażerowie nie są ubezpieczeni. Ponieważ taksówkarze nie mają taksometrów, cenę przejazdu trzeba ustalić koniecznie przed rozpoczęciem kursu.

Woda pitna

Standardy higieniczne na Jamajce są wysokie, wodę z kranu można zatem pić bez obaw, podobnie rzecz się ma z kostkami lodu i wodą w restauracjach.

Wymiana pieniędzy i waluta miejscowa

Walutą jamajską jest dolar jamajski (JA$), kurs wymiany jest zmienny. Wymiany (najlepiej z dolarów amerykańskich lub czeków podróżnych) można dokonać w bankach, hotelach i kantorach. Biuro TUI radzi domagać się pokwitowania wymiany i zachować je przez cały czas pobytu, ponieważ jedynie z tym pokwitowaniem możliwa jest wymiana powrotna niewydanych dolarów jamajskich. Ich wywóz z Jamajki jest zabroniony!

ZESTAW JAMAJSKICH MONET z kolekcji PiotRAS'a

INFORMACJE ENCYKLOPEDYCZNE:

Jamajka to wyspiarskie państwo w Ameryce Środkowej, na wyspie o tej samej nazwie na Morzu Karaibskim, w archipelagu Wielkich Antyli. Obszar 11 425 km2. Stolica: Kingston, 644 tys. mieszkańców (aglomeracja, 1991). Większe miasta (dane z 1991 w tys. mieszkańców): Spanish Town 89, Montego Bay 70, May Pen 41, Mandeville 35, Savanna-la-Mar 14. Podzielona administracyjnie na 14 okręgów. Językiem urzędowym jest angielski. Jamajski język patios jest lokalnym dialektem – mieszanką angielskiego, hiszpańskiego i słów afrykańskich. Waluta narodowa, dolar jamajski, dzieli się na 100 centów.

Ludność

2394 tys. Mieszkańców (1992), co daje średnią gęstość zaludnienia 218 osób/km2. W 1991 w miastach zamieszkiwało 52% ludności. Mieszkańcami Jamajki są przede wszystkim Murzyni (76%) oraz Mulaci (15%), Hindusi (3%) i biali (3%).

Niemal połowa mieszkańców kraju (45%) to protestanci, mniejsze grupy wyznaniowe tworzą katolicy (5%), rastafarianie (5%) oraz bahaiści, muzułmanie i żydzi. Niemal 1/5 ludności Jamajki deklaruje ateizm. Zjawisko analfabetyzmu praktycznie nie istnieje. Średnia długość życia mężczyzn 71, kobiet 75 lat.

Warunki naturalne

Wnętrze kraju zajmują pasma górskie z kulminacją w masywie Gór Błękitnych (2265 m n.p.m.) na wschodzie wyspy. Niewielkie obszary nizinne występują głównie wzdłuż wybrzeży. Naturalną szatę roślinną tworzą wilgotne lasy równikowe (niziny), krzaczasta formacja chaparral i sawanny (wyżyny w centrum). Wzdłuż rzek spotyka się lasy galeriowe, wybrzeża na znacznych odcinkach porastają namorzyny. Jamajka pozostaje pod wpływem wilgotnego i gorącego klimatu zwrotnikowego. Średnia temperatura notowana w stolicy podlega nieznacznym wahaniom rocznym i wynosi od 25 do 28°C. Roczna suma opadów 850 mm

Historia

Jako pierwszy z Europejczyków do wybrzeży Jamajki dotarł K. Kolumb w 1494. Wkrótce wyspę skolonizowali Hiszpanie, rozwijając plantacyjną uprawę trzciny cukrowej. Do pracy na plantacjach przymuszano miejscowych Indian, po niemal całkowitym ich wyniszczeniu sprowadzono niewolników z Afryki. W 1660 Jamajka przeszła w posiadanie Brytyjczyków. Wyspa szybko rozwijała się gospodarczo, osiągając w XVIII w. wysoki poziom dobrobytu. Dochody przynosiła przede wszystkim uprawa trzciny cukrowej i handel niewolnikami. W XIX w., gdy na Jamajce zniesiono niewolnictwo (1833), a na rynkach światowych ciemny cukier trzcinowy został wyparty przez tańszy, wytwarzany z buraków, kraj zaczął stopniowo podupadać. Wraz z rozpoczęciem eksploatacji jamajskich boksytów rozpoczął się dla wyspy nowy okres intensywnego rozwoju. W 1962 Jamajka zyskała niepodległość pozostając członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią gospodarki kraju jest w ostatnich latach turystyka.

Ustrój polityczny

Jamajka jest monarchią parlamentarną, członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Głową państwa jest królowa brytyjska reprezentowana przez generalnego gubernatora. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu: dwudziestojednoosobowego Senatu (mianowanego przez gubernatora) i sześćdziesięcioosobowej Izby Reprezentantów (z wyborów powszechnych).

KLIKNIJ ABY POSŁUCHAĆ HYMNU JAMAJKI

HYMN "Jamaica, Land We Love", text: Hurg Sherlock , muzyka: Robert Lightbourne

"Eternal Father, Bless our land
Guide us with thy mighty hand
Keep us free from evil powers
Be our light through countless hours
To our leaders, Great Defender,
Grant true wisdom from above
Justice, truth be ours forever
Jamaica, land we love
Jamaica, Jamaica, Jamaica, land we love


Teach us true respect for all
Stir response to duty's call
Strengthen us the weak to cherish
Give us vision lest we perish
Knowledge send us, Heavenly Father,
Grant true wisdom from above
Justice, truth be ours forever
Jamaica, land we love
Jamaica, Jamaica, Jamaica, land we love"

Gospodarka

Jamajka opiera swój rozwój gospodarczy na bogatych złożach boksytów. W 1950 rozpoczęto eksploatację tego surowca w Górach Błękitnych na wschodzie kraju. Początkowo nie zajmowano się ich przetwórstwem, obecnie większą część wydobywanych boksytów przetapia się na miejscu w aluminium. W 1990 Jamajka zajmowała 4 miejsce w świecie pod względem wydobycia boksytów. Z zakładów przemysłu przetwórczego, poza hutnictwem aluminium, największy potencjał posiada przemysł spożywczy (m.in. cukrownie, wytwórnie rumu) oraz petrochemiczny, materiałów budowlanych, włókienniczy i odzieżowy.

Rolnictwo

Tradycyjnie istotnym elementem systemu ekonomicznego Jamajki jest rolnictwo zatrudniające niemal czwartą część ludności zawodowo czynnej. Najważniejszą rośliną uprawną jest trzcina cukrowa oraz palma kokosowa, banany, kawa, kakao, drzewa cytrusowe. Hodowla odgrywa zdecydowanie drugorzędną rolę.

Turystyka

Gałęzią gospodarki z pewnością dorównującą jamajskiemu górnictwu jest dynamicznie rozwijająca się turystyka. Kwota wpływów z turystyki odpowiadała 86% wartości eksportu Jamajki i aż o 35% przewyższa wpływy kraju ze sprzedaży aluminium i boksytów. Godne odwiedzenia są m.in. Kingston, zatoka Montego, Falmouth, ruiny Port Royal, tzw. Błękitna Laguna (Blue Lagoon), Rio Grande, Ochos Rios, Port Antonio, Mandeville, liczne plaże i kąpieliska.